Tarim Sektoru

Azerbaycan’da çok çeşitli iklim tiplerinin görülmesi, ülke topraklarını tarıma oldukça elverişli hale getirmektedir. Toprak büyüklüğü 8.641.500 hektar olan ülkenin 1.549.000 hektarlık alanı ekime müsait alanlardan oluşmaktadır. Bu nedenle tarım, Azerbaycan ekonomisinin enerjiden sonra ikinci büyük sektörüdür ve tarım sektörünün gelişimi yeni istihdam olanakları yaratılmasında hayati önem taşımaktadır. İş gücünün %41’i tarım ve ormancılıkta çalışmaktadır ve 2002 yılı tahminlerine gore tarım sektörü GSMH’nın %14,1’ine tekabül etmektedir. Tarım büyük ölçüde sulamaya dayanmaktadır. Yetiştirilen başlıca ürünler tahıl, meyve, pamuk, çay, tütün ve üzümdür. Tarım için koşulların çok elverişli olmasına rağmen Sovyetler Birliği’nin dağılması öncesinde uygulanan tarım politikaları ülkeyi çok çeşitli değil, belli ürünlerin üretilmesine yönlendirmiş; bu nedenle iklim çeşitliliğinin imkanlarından kısıtlı olarak yararlanılabilmiştir. Azerbaycan’ın bağımsızlığını kazanmasıyla birlikte dış pazarının büyük kısmını kaybetmesi de tarım sektörünü olumsuz etkilemiştir. Ayrıca makine-ekipman yetersizliği, kaliteli tohum, gübre ve zirai ilaç kullanılmaması, bankacılık mevzuatındaki yasal eksikliklerden dolayı tarımsal kredilerin açılamaması, tapu ve kadastro sisteminin yerleşik olmaması gibi nedenlerle ülke potansiyeli gerektiği gibi değerlendirilememektedir.

Tüm olumsuzluklara rağmen ekonominin düzelmeye başlamasıyla devlet tarım reformlarına hız vermiş, tarım reformlarıyla SSCB döneminden kalan Sovhozlar (devlet çiftlikleri) ve Kolhozlar (kollektif çiftlikler) çözülmüş, aile çiftliklerinin sayısı artmaya başlamıştır. Böylece toprakta devlet mülkiyetinden, özel ve kollektif mülkiyete geçiş büyük ölçüde gerçekleştirilmiştir. 2000 yılında en fazla büyüyen sektör tarım sektörü olmuştur ve tarımsal üretim %12,1 oranında artış göstermiştir. Tarım sektörü nüfusun önemli bir kısmını istihdam etmesine rağmen önemli miktarda ihracat gerçekleştirememektedir.